انواع پروفیل ساختمانی را بشناسیم

انواع پروفیل

انواع پروفیل‌ها را می‌توان در همین ابتدای کار به دو دسته عمده تقسیم‌بندی کرد؛ دسته اول پروفیل‌های ساختمانی و دسته دوم صنعتی هستند. این نوع مقاطع ساختمانی بیشتر در ساخت در و پنجره و نرده کاربرد دارند و پروفیل‌های صنعتی بیشترین کاربردشان در صنایع خودرو است. به همین دلیل ابتدا به این دو دسته بزرگ می‌پردازیم و سپس شکل‌های مختلف و متریال آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین به وزن پروفیل نیز اشاره خواهیم کرد.

یکی از سوالاتی که ممکن است برای بسیاری از افراد پیش بیاید، پروفیل چیست؟ لازم به ذکر است که پروفیل به مقاطعی توخالی گفته می‌شود که از ورق‌های فولادی ساخته شده‌اند. این مقاطع در اشکال مختلف مانند دایره، مربع، مستطیل و … ساخته شده و در صنایع گوناگونی مانند ساختمان سازی، راه سازی و صنعت کاربرد دارند، لذا بسیاری از افراد برای خرید مقاطع فولادی مانند این مقطع به صورت روزانه قیمت پروفیل را رصد می‌کنند و با توجه به آن تصمیم خود را در مان خرید نهایی می‌کنند.

گفته می‌شود که نخستین بار در کشور آلمان و با فاصله چند سال پس از جنگ جهانی دوم از نمونه اولیه پروفیل استفاده شده و به مرور زمان در سایر کشورها نیز مورد استقبال قرار گرفته است. پروفیل‌ها در حالت کلی به دو نوع صنعتی و ساختمانی تقسیم می‌شوند. در ادامه به طور مفصل با انواع پروفیل‌های ساختمانی آشنا خواهید شد.

نبشی سفید

پروفیل ساختمانی چیست؟

پروفیل ساختمانی به دسته‌ای از انواع پروفیل گفته می‌شود که در حوزه ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع مختلف پروفیل‌های ساختمانی معمولا با ضخامتی بین 2 الی 4 میلی متر تولید و به بازار عرضه می‌شوند. پروفیل‌های ساختمانی با توجه به معیارهای مشخصی مانند روش ساخت یا سطح مقطع به انواع گوناگونی تقسیم می‌شوند که در بخش‌های بعدی با آن‌ها آشنا خواهید شد. درواقع در صنایع ساختمانی کاربرد دارند پروفیل ساختمانی می‌گوییم. این مدل محصولات در ساخت درب و پنجره آلومینیومی بسیار معروف هستند. روش ساخت این مدل قوطی‌های ساختمانی متفاوت است. این روش‌های ساخت عبارت اند از: نورد گرم، نورد سرد و مرکب

• نورد گرم: این محصول از شمش فولادی گرم ساخته می‌شود. محصولاتی که به این روش ساخته می‌شوند در برابر فشار بیرونی مقاومت خوبی دارند. این محصولات دوربسته هستند.
• نورد سرد: در این روش دیگر مانند روش قبل با مواد مذاب نیست! در این روش ورق‌های سرد تولید شده را با استفاده از پرس و خم کردن تغییر شکل می‌دهند. پروفیل‌هایی که به این شکل تولید می‌شوند معمولا برای کارهای اصلی ساختمانی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند؛ بلکه در کارهای سرپایی و سبک مورد استفاده هستند. کاربردهای این نوع پروفیل، در سقف و چارچوب درها است.
• مرکب: در این روش پروفیل‌های تولیدشده به روش نورد سرد و نورد گرم را با هم ترکیب می‌کنند.

دسته‌بندی پروفیل‌ها از لحاظ شکل ظاهری

پروفیل‌ها از نظر شکل ظاهری انواع متفاوتی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده و هر کدام را توضیح خواهیم داد:

بسته

دو روش برای ساخت این نوع مقاطع فولادی بسته وجود دارد. در اولین روش، ورق‌های موردنظر توسط غلتک‌نورد شکل داده می‌شوند و لبه‌های لوله‌مانند آن‌ها به هم جوش می‌خورند. روش بعدی هم تحت عنوان فرایند اکستروژن است. در این روش، قطعه‌ای با دمای بسیار بالا از جنس موردنظر، از حفره‌ای عبور داده شده و براساس شکل حفره، پروفیل بسته شکل‌دهی می‌شود.

باز

وجود گستردگی پروفیل‌ها در قسمت دهانه، آن‌ها را به پروفیل‌های باز تبدیل می‌کند. دهانه همان قسمت فاصله دو لبه از یکدیگر است. این مقاطع فولادی مقاومت بالایی در کنار قیمت و وزن پایین دارند. پروفیل زد پرلین را مثالی برای پروفیل باز می‌توان در نظر گرفت. همچنین تیر‌آهن، نبشی، میلگرد، ناودان و تسمه هم در دسته‌ پروفیل‌های باز قرار می‌گیرند.

دسته‌بندی پروفیل‌ها از لحاظ وزن

پروفیل‌ها از نظر وزن انواع متفاوتی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده و هر کدام را توضیح خواهیم داد:

سنگین

پروفیل‌های سنگین، در ضخامت 1.5 میلی‌متر و بیشتر هستند که خود در دو دسته ساختمانی و صنعتی تولید می‌شوند. شکل هندسی مقاطع این پروفیل‌ها، مستطیلی و مربعی است.

سبک

ضخامت این نوع از پروفیل‌ها، در بازه 0.4 تا 1.5 میلی‌متر بوده و از لحاظ ساخت در دسته نورد سرد قرار می‌گیرند. پروفیل زد پرلین هم بنا به درخواست مشتری در انواع سنگین و سبک تولید می‌شود.

دسته‌بندی پروفیل‌ها از لحاظ جنس

پروفیل‌ها از نظر جنس انواع متفاوتی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده و هر کدام را توضیح خواهیم داد:

استیل

نوع نبشی و تسمه‌ای در دسته پروفیل‌های استیل قرار می‌گیرند. مزیت قیمت پروفیل استیل به انواع دیگر، قابلیت ضدزنگ بودن آن به دلیل وجود کروم با درصد بالا است.

کامپوزیتی

این نوع از پروفیل‌ها با وجود وزن پایین، دارای مقاومت بالایی در برابر خوردگی و ارتعاشات هستند و همچنین برای تولید این نوع پروفیل‌ها، هزینه تمام‌شده بسیار پایین است. تولید این نوع مقاطع فولادی با سرعت بالایی انجام می‌گیرد. از طرفی سوراخ‌کاری چنین پروفیل‌هایی زیاد امکان‌پذیر نیست. به دلیل عدم وجود قالب با شکل‌های متنوع، تنوع سطح مقطع در محصولات نهایی کم می‌شود. پروفیل‌های کامپوزیتی، دارای سطح مقطع هندسی با شکل‌های مختلف Z، U، H، I، L، C و T هستند.

گالوانیزه

پروفیل‌های گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ‌ز‌دگی مقاومت بالایی دارند که به دلیل وجود پوششی از فلز روی، در سطح آن‌ها است. برای اینکه پروفیل‌های گالوانیزه بازرسی شوند، هیچ احتیاجی به تست مخرب وجود ندارد و به صورت چشمی نیز می‌توان آن‌ها را بازرسی کرد. در کنار چنین ویژگی‌هایی، قیمت پروفیل گالوانیزه مناسب تر است.

برای تولید پروفیل گالوانیزه روش‌های مختلفی وجود دارد. به نحوه تولیدی که مقطع فولاد یا آهن در حمامی از روی مذاب غوطه‌ور ‌شود، روش گالوانیزه گرم می‌گویند. در پروفیل‌ زد پرلین نیز برای افزایش طول عمر از روش گالوانیزه گرم استفاده می‌کنند.

ساختمانی

پروفیل‌های ساختمانی به دو روش نورد سرد و گرم و روش مرکب تولید می‌شوند و در تولیدات ساختمانی کاربرد دارند. در روش نورد سرد، ورق‌های فولادی به کمک فرایند پرس و خم، شکل داده می‌شوند.

همچنین انواع پروفیل ساختمانی که به روش نورد سرد تولید می‌شوند، در ساخت تیرهای سقف کاذب، چارچوب درها و ناودان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در روش نورد گرم، قطعات شمش فولادی را تحت دماهای بالا نورد می‌کنند. محصول نهایی به صورت سپر، میلگرد، ورق، قوطی، تسمه و لوله مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش مرکب هم ترکیبی از دو روش نورد سرد و گرم است که در تولید پروفیل‌های ساختمانی به کار گرفته می‌شود.

آلومینیومی

پروفیل‌های آلومینیومی صنعتی، ساختمانی و معماری سه دسته از پروفیل‌های آلومنیومی هستند که براساس کاربرد، تقسیم‌بندی شده‌اند. پروفیل‌های آلومینیومی صنعتی در سیستم تهویه مطبوع، کانال کابلی و سینک‌های گرمکن به کار می‌روند.

همچنین در ساخت مبلمان و کابینت‌ها نیز آلومینیومی صنعتی به کار گرفته می‌شود. خاصیت رسانایی باعث کارایی بالای این نوع از پروفیل‌ها در سیستم‌های مذکور شده است. همچنین اهمیت نداشتن سختی و نوع سطح در صنایع، کارایی این پروفیل‌ها را افزایش داده است.پروفیل‌های آلومینیومی ساختمانی با برخورداری از خمش و سفتی پیچشی بالا در کنار وزن پایین، به گزینه مناسبی برای ساخت سازه‌ها تبدیل شده‌اند. همچنین این مقاطع در پنل‌های خورشیدی نیز به کار گرفته می‌شوند.

پروفیل آلومینیومی معماری برخلاف آلومینیومی صنعتی، برای صنایعی که ظاهر در آن‌ها اهمیت دارد به کار برده می‌شود. ساخت چارچوب درب و پنجره‌ها از جمله کاربردهای پروفیل آلومینیومی معماری است.

سقف کاذب

صنعتی

پروفیل‌هایی که صنعتی هستند، مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. به عبارتی میزان مقاومت مکانیکی در آن‌ها بالا است. همچنین میزان جوش‌پذیری در چنین نوعی خوب بوده و از استحکام بالایی برخوردار هستند. با وجود چنین ویژگی‌هایی، این نوع مقاطع فولادی صنعتی، وزن کمی دارند که از جمله مزیت‌های آن‌ها شمرده می‌شود. کاربرد این نوع از مقاطع فولادی را بیشتر در خوردروسازی و صنایع دفاعی می‌توان مشاهده کرد. این پروفیل‌ها معمولا بسیار خاص هستند و مانند مقاطع فولادی فوق نیستند. پروفیل‌های ساختمانی را حتی می‌شود در یک کارگاه ساخت ولی صنعتی اینگونه نیست. پروفیل صنعتی در انواع صنایع خودروسازی، نظامی و… مورد استفاده است. به دلیل حساسیت ایمنی در این صنایع، پروفیل‌های صنعتی تولیدشده باید استانداردهای خاصی داشته باشند. همچنین تکونولوژی در ساخت این نوع مقاطع فولادی صنعتی حرف اول را می‌زند.

بسیاری از پروفیل‌های صنعتی به قدری خاص هستند که فعلا توانایی و قدرت تولید آن در ایران وجود ندارد. همچنین علاوه بر تکنولوژی، ساخت بعضی از این پروفیل‌ها نیاز به دستگاه‌های خاص با قیمت بالا دارد. در پروفیل‌های صنعتی خواص مکانیکی و الکترونیکی اهمیت ویژه‌ای دارد.

انواع پروفیل ساختمانی از نظر روش ساخت

انواع پروفیل ساختمانی از نظر روش تولید به چهار گروه زیر تقسیم می‌شوند.

نورد سرد

در این روش این مقطع فولادی با استفاده از روش برش دادن و پرس کاری ساخته می‌شوند. به این معنی که ورق‌های فولادی با کمک روش‌های مذکور تولید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع پروفیل ساختمانی نورد سرد برای کارهای نسبتا سبک در حوزه ساختمان سازی مانند چهارچوب درب‌ها کاربرد دارند.

نورد گرم

در این روش، از نورد گرم برای شکل دادن شمش‌های فولادی و تبدیل آن‌ها به انواع پروفیل ساختمانی استفاده می‌شود. پروفیل‌های نورد گرم در ساخت انواع ناودانی، میلگرد و… کاربرد دارند.

مرکب

این روش ترکیبی از روش نورد سرد و گرم است. به عبارت بهتر، یک پروفیل مرکب نتیجه اتصال تعدادی پروفیل نورد سرد و گرم است. از این نوع مقاطع فولادی مرکب در ساخت نبشی دوبل و ناودانی دوبل استفاده می‌شود.
“پروفیل ساختمانی به مقاطع توخالی از جنس آلیاژ فولاد گفته می‌شود که به صورت گسترده در ساخت انواع درب و پنجره کاربرد دارد.”

مقطع HSS

این مدل بسیار محبوب است. پروفیل با مقطع HSS به روش نورد سرد تولید می‌شود. این نوع مقطع فولادی در ساخت انواع استادیوم‌ها، فروشگاه‌ها، پل و خانه‌های مسکونی کاربرد دارد. به دلیل مدل ساخت پروفیل HSS، موقع کار کردن بسیار ابتکار عمل بالایی به مهندسان و کارگران یک پروژه می‌دهد.

این محصول به دلیل مقاومت بسیار بالایی که دارد، بسیار مورد استقبال معماران و مهندسان عمران قرار گرفته است. همچنین توخالی بودن این پروفیل باعث سبکی و افزایش ایمنی یک سازه می‌شود. به دلیل خالی بودن داخل این محصول، می‌توان در صورت نیاز برای افزایش مقاومت، در آن بتن ریخت. خالی بودن داخل این فلز باعث ایمنی در برابر آتش‌سوزی و زلزله می‌شود. همچنین به تهویه بهتر هوا کمک می‌کند.

انواع پروفیل ساختمانی

در این بخش به ارائه توضیحاتی در خصوص شناخته شده ترین انواع پروفیل ساختمانی خواهیم پرداخت:

آبرو

پروفیل آبرو یکی از پرمصرف‌ترین مقاطع فولادی برای ساختمان‌سازی است، این محصول برای انتقال آب برف و باران در سقف ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که نوع آبرو، تماس زیادی با آب برف و باران دارند، از ورق های فولادی گالوانیزه ساخته می‌شوند تا به مشکل خوردگی دچار نشوند.

تسمه

پروفیل تسمه به طور معمول با عرضی کمتر از 160 میلی متر ساخته شده و با علامت اختصاری PL نمایش داده می‌شود. بهتر است بدانید، اعدادی که در نقشه‌های ساختمانی پس از علامت PL به کار می‌روند، نشان دهنده طول، عرض و ضخامت تسمه هستند. تسمه‌های فولادی علاوه بر ساختمان سازی در ساخت گاردریل و سازه‌های فلزی نیز کاربرد دارند.

ناودانی

این نوع مقطع فولادی به دو نوع ناودانی C و ناودانی U تقسیم می‌شوند. در صورتی که بال‌های ناودانی به موازات یکدیگر و با ضخامتی مشابه باشند، به نام ناودانی C شکل خوانده شده و در صورتی که بال‌های ناودانی با هم موازی نبوده و حالت مخروطی داشته باشند، به نام ناودانی U شکل معرفی می‌گردند.
پروفیل ناودانی می‌تواند از جنس فولاد، استیل یا آلومینیوم باشد. این محصول برای ساخت چهارچوب درب و پنجره به کار می‌رود.

نبشی

پروفیل نبشی به عنوان پرکاربردترین انواع پروفیل ساختمانی شناخته می‌شود. این سری از مقاطع فولادی در دو نوع بال مساوی و بال نامساوی تولید می‌گردد. پروفیل نبشی با نماد L در نقشه‌های ساختمانی نمایش داده شده و اعداد نوشته شده پس از این نماد، نشان دهنده پهنای بال‌ها و ضخامت پروفیل هستند.
در نبشی بال مساوی همان‌طور که از نامش پیداست، پهنای بال‌ها یکسان بوده و در نبشی بال نامساوی نیز پهنای بال‌ها با یکدیگر تفاوت دارند.

کاربرد پروفیل نبشی شامل موارد زیر است:

• تقویت ورق های فولادی
• استفاده در اتصالات در ساختمان سازی
  این نوع از مقاطع ساختمانی با استفاده از روش نورد سرد تولید می‌شوند.

سپری

این پروفیل با نماد T نمایش داده می‌شود. در برخی از انواع پروفیل سپری، قاعده و ارتفاع برابرند اما در برخی نیز ارتفاع سپری نصف قاعده است.
امکان ساخت این محصول با دو روش نورد سرد و گرم میسر است. از این نوع پروفیل در اتصالات پل به ستون و سقف‌های کاذب و شیشه ای استفاده می‌شود اما کاربرد عمده آن در زمینه اتصالات سازه‌های فولادی است. برای ساخت موارد زیر در ساختمان سازی از پروفیل سپری استفاده می‌شود:
• ساخت خرپا
• ساخت درب و پنجره
• ساخت سقف شیروانی
• ساخت اسکلت سقف کاذب

زد

پروفیل زد که با نماد Z نشان داده می‌شود نیز یکی از انواع پروفیل‌های ساختمانی است. بهتر است بدانید، عددی که بعد از نماد Z به کار می‌رود، نشان دهنده ارتفاع آن می‌باشد. از آنجایی که این پروفیل، سطح مقطعی به شکل حرف انگلیسی Z دارد، با این نام شناخته شده است. ضخامت این مدل از پروفیل‌های باز چیزی حدود ۲/۵ تا ۳ میلی‌متر است. این نوع از پروفیل‌ها موارد استفاده بسیار گسترده‌ای دارند. ممکن است این محصول را در سقف سازه‌های عظیمی مانند سوله‌های غول‌پیکر و یا استادیوم‌ها ورزشی مشاهده کرده باشید. همچنین از مدل Z به دلیل حالت فیزیکی که دارد برای اتصال سایر سازه‌ها فلزی نیز استفاده می‌شود. در اسکلت‌های فلزی این مدل اتصال‌ها به خود شکل جدی‌تری می‌گیرد.

حتی در مواردی دیده شده که در کشتی‌سازی هم از این محصول پرطرفدار استفاده شده است. این مدل برای سازه‌هایی که تغییر کاربری داده‌اند و قرار است بار بیشتری را تحمل کنند نیز مناسب است. شایان ذکر است که قیمت پروفیل z اغلب براساس ضخامت آن تعیین می‌شود.

این نوع پروفیل معمولا برای ساخت سقف شیروانی فلزی و به عنوان تقویت کننده سقف، ستون و تیرک به کار می‌رود. لازم به ذکر است که از پروفیل زد علاوه بر حوزه ساختمان سازی در حوزه ساخت کشتی نیز بهره گرفته می‌شود.  این نکته را نیز باید در نظر داشت که پروفیل زد پرلین از معروف‌ترین مدل‌های این مقطع فولادی است.
ضخامت این پروفیل بین 2، 2.5 و 3 میلی متر متغیر است. برخی ار کاربردهای پروفیل زد شامل موارد زیر است:

• سازه‌های اسکلت فلزی
• ایستگاه‌های سوخت رسانی
• پوشش سوله و سالن‌های ورزشی

“میلگردها نیز یکی از انواع پروفیل های ساختمانی به شمار می‌روند، با این تفاوت که آن‌ها دارای سطح مقطعی دایره‌ای شکل و توپر هستند.”

تیرآهن

تیرآهن یکی دیگر از شناخته شده ترین انواع پروفیل ساختمانی است که کاربرد فوق العاده زیادی در ساختمان سازی دارد. این پروفیل از دو بال و یک جان ساخته شده و از آن برای ساخت انواع تیر و ستون در ساختمان استفاده می‌شود. تیرآهن به سه نوع IPE، IPB و INP تقسیم شده و با نماد I در نقشه‌های ساختمانی نمایش داده می‌شود. برای مشاهده نرخ لحظه‌ای این محصول می‌توانید صفحه قیمت تیرآهن در آهن آنلاین مراجعه کنید.

• تیرآهن IPE

در تیرآهن IPE پهنای بال بیشتر بوده و به همین دلیل هم برای استفاده در اتصالات پیچی و پرچی به کار می‌رود.

• تیرآهن IPB

این نوع تیرآهن برای ساخت ستون‌های ساختمان استفاده شده و دارای سه نوع سبک، متوسط و سنگین است. تیرآهن IPB با نام تیرآهن بال پهن یا H نیز شناخته می‌شود.

• تیرآهن INP

این نوع از تیرآهن شناخته شده ترین نوع آن است. بهتر است بدانید که استفاده از این تیرآهن به صورت تنها در ستون ساختمان توصیه نمی‌شود و باید به صورت مرکب مورد استفاده قرار بگیرد.
از آنجایی که تیرآهن INP دارای بال‌هایی شیب دار است، برخلاف تیرآهن IPE، برای استفاده در اتصالات پیچی و پرچی مناسب نیست.

ورق های فولادی

این محصولات در دو نوع ساده و آجدار تولید و به فروش می‌رسند. از ورق‌های فولادی برای ساخت مقاطع فولادی، پوشش و اتصالات بهره گرفته می‌شود.

میلگرد

میلگرد نیز یکی از انواع پروفیل‌های ساختمانی به شمار می‌رود. تفاوت اصلی میلگرد با سایر پروفیل‌ها در توپر بودن آن است. این محصول به 4 نوع A1،  A2، A3 و A4 تقسیم بندی می‌شود.

لوله‌های فولادی

لوله‌های فولادی نیز از جمله انواع پروفیل‌های ساختمانی به شمار می‌روند. این لوله‌ها به علت مقاومت زیاد در برابر فشار و خوردگی و همچنین استحکام و دوام بالا در حوزه صنعت و ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قوطی

انواع پروفیل ساختمانی که به شکل مربع یا مستطیل ساخته می‌شوند، قوطی نام دارند. از قوطی علاوه بر ساختمان سازی در تولید لوازم خانگی و خودروسازی نیز بهره گرفته می‌شود.

چهارپهلو

پروفیل چهارپهلو یا چهارسو آخرین نوع از پروفیل‌های ساختمانی است که در این مطلب به شما معرفی می‌کنیم. این محصول نیز مانند میلگرد، توپر بوده با این تفاوت که سطح مقطع آن به شکل مربع است. سطح مقطع چهارسو باعث شده تا این محصول برای استفاده در حوزه جوشکاری و تراشکاری مناسب باشد. برخی از کاربردهای این پروفیل در ساختمان سازی به شرح زیر است:

• ساخت بخش‌های تزیینی ساختمان
• ساخت درب و پنجره
• شفت
• محور اتصالات
• ساخت انواع قاب، بست و…

کاربرد پروفیل در حوزه ساختمان سازی

در بخش‌های پیشین این مطلب به صورت پراکنده با برخی از کاربردهای انواع پروفیل ساختمانی آشنا شدید. تعدادی از اصلی‌ترین این کاربردها به شرح زیر هستند:

• ساخت درب و پنجره‌های آلومینیومی
• ساخت چهارچوب درب و پنجره
• ساخت و تولید نرده‌های فلزی
• ساخت ستون و اسکلت فلزی ساختمان‌ها
• پوشش سقف سوله‌ها و سالن‌های ورزشی
• ساخت ناودانی‌های کوچک
• ساخت کرکره برقی برای مغازه‌ها
• ساخت نرده‌های فلزی راه پله‌ها

سخن پایانی

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با انواع پروفیل ساختمانی و کاربرد هریک از آن‌ها آشنا کنیم. امیدواریم مطالب گفته شده در این بخش از وبلاگ آهن آنلاین مورد استفاده شما قرار گرفته باشد.
شما می‌توانید نظرات و پیشنهادات خود را در این زمینه از طریق بخش ارسال دیدگاه با ما و سایر خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید. همچنین می‌توانید در صورت تمایل برای دریافت قیمت پروفیل به صفحه فروش پروفیل مراجعه کرده یا با کارشناسان ما در این مجموعه تماس بگیرید.